Zamek królewski
Zamek Królewski - najstarsza zachowana rezydencja królewska w Polsce, poznański zamek wzniesiony na północno-wschodnim cyplu górnej terasy, w miejscu zbiegu dolin Warty i Bogdanki. Wzgórze, o czym świadczą XIX-wieczne wzmianki źródłowe, aż do początków XX w. nosiło nazwę Góry Zamkowej (łac. mons castrensis, niem. Schlossberg)[1].
Historia[]
Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.
Budowę rezydencji rozpoczął w poł. XIII w. książę wielkopolski Przemysł I. Obok zbudowanej wcześniej na Górze Zamkowej strażnicy książąt śląskich powstały wówczas prawdopodobnie murowana wieża mieszkalna i zabudowania gospodarcze otoczone drewnianym częstokołem (ukończone w roku 1249[2]).
Później siedziba książęca znalazła się wewnątrz średniowiecznych murów miejskich, mur oddzielał ją również od miasta. Około 1290 r. książę Przemysł II zapoczątkował rozbudowę rezydencji, która - w zamyśle twórcy - miała stać się w niedalekiej przyszłości zamkiem królewskim. Tragiczna śmierć króla w 1296 r. nie przerwała budowy.
Zamek wykończono w pierwszej połowie XIV w., zapewne za panowania Kazimierza Wielkiego. Była to w owym czasie największa budowla świecka w kraju. Obok wieży mieszkalnej stanął olbrzymi budynek o wymiarach 63 na 17,5 m i przynajmniej 9 m wysokości. Od strony południowej przylegała doń wysoka wieża obronna. Od czasów Władysława Łokietka zamek był rezydencją starostów generalnych Wielkopolski. Gotycka budowla spłonęła w czasie pożaru miasta w 1536 r. Odbudował ją w formach renesansowych starosta Andrzej Górka. Kolejne zniszczenia przyniósł potop szwedzki i wojna północna.
W 1716 r. po raz pierwszy w swej historii zamek został zdobyty szturmem. Zrujnowane gmachy zostały częściowo odbudowane w 1721 r., jednak od tego czasu zamek wyraźnie chylił się już ku ruinie.
W 1783 r. ostatni starosta generalny Wielkopolski, a zarazem przewodniczący poznańskiej Komisji Dobrego Porządku, Kazimierz Raczyński wzniósł na fundamentach południowej części dawnego zamku - wykorzystując częściowo jego mury - budynek archiwum. Jego projekt wykonał Antoni Höhne. Później dobudowano doń oficynę.
Po II rozbiorze Polski w gmachu tym mieściła się pruska Rejencja, później sąd apelacyjny, a od 1885 r. - archiwum państwowe. W 1945 r. zabudowa Góry Przemysła została poważnie zniszczona. W czasie odbudowy przeprowadzonej w l. 1959-1964 podniesiono z ruin tylko gmach wzniesiony przez Kazimierza Raczyńskiego.
Współcześnie[]
Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.
Obecnie w budynki mieści się Muzeum Sztuk Użytkowych.
Odbudowa[]
W 2002 r. powstał Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Poznaniu, a w roku następnym rozstrzygnięty został konkurs architektoniczny na odbudowę Zamku. Wyróżniony projekt zespołu arch. Witolda Milewskiego nawiązuje do przekazów historycznych z XVI w. i był konsultowany ze znawcami przeszłości Poznania[3].
Galeria[]
Źródła[]
- ↑ Z dziejów Zamku Królewskiego w Poznaniu w: „Fortyfikacja” Biuletyn 2-3, Poznań, Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji, 2003.
- ↑ „Kronika Miasta Poznania” nr 1/1996, „Mury miejskie”, Poznań, Wydawnictwo Miejskie, 1996.
- ↑ poznan.pl - Zamek królewski