Szkoła Ludwiki (niem. Louisenschule) - pierwsza poznańska szkoła średnia dla dziewcząt utworzona 13 stycznia 1830 r.
Historia[]
31 lipca 1829 r. do naczelnego prezesa Baumanna obywatele poznańscy wystosowali petycję w sprawie utworzenia szkoły dla dziewcząt. Petycja podpisana została przez 28 osób, w tym również obywateli polskich - Jeziorowskiego i Badyńskiego.
W odpowiedzi w dniu 25 sierpnia 1829 r., prezes Baumann zaznaczył, że taką szkołę chciała założyć sama Rejencja Poznańska, ale zwlekano z powodu zbyt małej liczby zgłoszeń. Następnie w dniu 5 września tr. na łamach „Posener Zeitung” ukazało się obwieszczenie o utworzeniu szkoły pod protektoratem księżnej Ludwiki, której imię szkoła będzie nosić.
Szkołę planowano otworzyć 1 października 1829 r., ale z powodu małej ilości zgłoszeń nastąpiło to w roku następnym.
Na potrzeby szkoły wynajęto budynek mieszczący się przy ul. Wrocławskiej 245. W związku z rozwojem szkoły rozpoczęto poszukiwanie nowego budynku. W październiku 1830 r. szkoła przeniosła się do kamienicy narożnej przy ul. Szerokiej i Żydowskiej.
W dniu 14 stycznia 1830 r. opublikowano „Instrukcję dla tutejszej Szkoły Luizy”, którą uważać należy za akt fundacyjny szkoły i jej statut (z uwagi na spełnienie przez dokument warunków kodeksu cywilnego obowiązującego w byłym zaborze pruskim, a dotyczących tworzenia szkół).
W dniu otwarcia szkoły liczyła 91 uczennic. Pierwsze dziewczęta zostały zapisane do szkoły już 7 września 1829 r. Wśród pierwszych uczennic były dzieci fundatorów szkoły lub członków zarządu, a także córki, siostry lub krewne nauczycieli wykładających w szkole.
Liczba uczennic w ciągu roku wzrosła i w listopadzie 1830 r. było już ich 149.
Szkoła w założeniu liczyła 4 klasy - najniższą IV, potem III, II i I-szą. Zgodnie ze statutem do najniższej klasy można było przyjmować dziewczęta 6-cio lub 7-mio letnie. W praktyce przyjmowano starsze dziewczęta, które w drodze indywidualnej promocji przechodziły do wyższej klasy. Z założenia nauka w poszczególnych klasach miała trwać dwa lata, a w klasie I-szej (najwyższej) nawet trzy, co przekładało się na 8 lub 9 lat całej szkoły.
W pierwszej fazie istnienia szkoła liczyła tylko klasy III i II (dwuoddziałową). W sierpniu 1830 r. liczba uczennic w klasie III wzrosła do tego stopnia, że można ją było podzielić na dwa oddziały. Następna reorganizacja klas miała miejsce w listopadzie tr. i szkoła liczyła 5 klas: IV, III, II A i B oraz I.
Rejencja poznańska pismem z dnia 9 stycznia 1830 r. powierzyła obowiązki dyrektora placówki pastorowi Friedrichowi.
Po wybuchu powstania listopadowego nastąpił spadek frekwencji - liczba uczennic spadła ze 149 do 120. W 1831 r. wybuchła w Poznaniu epidemia cholery, co spowodowało zamknięcie szkoły na dłuższy czas. Po ponownym otwarciu w październiku liczba uczennic wynosiła tylko 64.
W związku z problemami dotyczącymi finansowania szkoły w okresie po powstaniu listopadowym (niemieccy rodzice uczennic wystosowali nawet petycję, aby finansować szkołę z majątków powstańców polskich) doszło do konfliktów wśród nauczycieli. Polscy nauczyciele opuścili szkołę, także duża liczba uczennic polskich opuściła ją w ciągu lat 1831 i 1832. Podupadła nauka języka polskiego, co doprowadziło do usunięcia języka polskiego z listy przedmiotów obowiązkowych.
W następnych latach próbowano dokonać reformy szkoły i ponownie zatrudniono polskich nauczycieli (profesora Poplińskiego i kandydata filologii Czarneckiego oraz ponownie księdza Wróblewskiego). Reformy te nie zapobiegły jednak problemom finansowym szkoły. Zarząd szkoły próbował zaciągnąć kilkukrotnie pożyczkę u Rejencji, jednak warunki stawiane przez Rejencję były nie do zaakceptowania przez władze szkoły. Zwrócono się o pomoc do magistratu. Pomoc udzielona przez magistrat pozwoliła funkcjonować szkole przez pewien okres.
Władze szkoły przez cały ten czas także korespondowały z księżną Ludwiką, informując ją o nieciekawej sytuacji finansowej szkoły oraz o niechęci władz państwowych w sprawie pomocy pieniężnej.
Rozpoczęła się w tym czasie akcja wymierzona przeciwko duchowieństwu polskiemu zorganizowana przez prezesa Edwarda Flottwella. Akcja ta przyspieszyła tempo sekularyzacji zakonów.
Interwencja księżnej Ludwiki u króla spowodowała, że patentem królewskim z dnia 5 lipca 1834 r. budynki klasztoru Benedyktynek zostały przyznane na wieczną własność szkole. Wśród budynków darowanych szkole znajdował się pałac Górków.
W 1834 r. przy uzupełnianiu członków zarządu szkoły w miejsce ustępujących Bahrensa, Bergmanna i Müllera, powołano m.in. radcę miejskiego Wojciecha Jeziorowskiego. Oprócz zmian osobowych w zarządzie szkoły następowały zmiany w gronie nauczycielskim. I tak panna Elżbieta Habenstreit, która po dr. Schönbornie objęła lekcje j. niemieckiego i historii, opuściła Szkołę Ludwiki i założyła własny pensjonat żeński połączony ze szkołą.
W następnym roku zarząd zabiegał o pozyskanie stałego dyrektora szkoły. Skutkiem tego 8 października 1835 r. nowy dyrektor rozpoczął urzędowanie - został nim dr. Karol Wilhelm Barth.
W roku 1836 dokonano przebudowy klasztoru, aby bardziej go dostosować do potrzeb szkoły. 30 października 1836 r. odbyło się otwarcie nowego roku szkolnego w nowym gmach szkolnym w obecności najwyższych władz wojskowych i cywilnych.
Zmiana statutu[]
Nowy statut szkoły został opatrzony datą 16 lipca 1837 r. Statut został podpisany przez urzędnika Brzozowskiego z ramienia Wydziału dla spraw kościelnych i szkolnych Królewskiej Rejencji. Ministerstwo zatwierdziło ten statut razem ze statutem powstałego Seminarjum Nauczycielskiego przy Szkole Ludwiki w dniu 28 września 1837 r.
Zgodnie z zapisami nowego statutu zmniejszono wpływy zarządu. Szkoła miała zatracić charakter fundacji i miała stać się instytucją państwową.
Dalsze dzieje[]
Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.
W kolejnych latach szkołę przeniesiono na ul. Młyńską[1].
Tradycje szkoły kontynuuje VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki.
Dowiedz się więcej w: VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki
Nauczyciele[]
Dyrektorem szkoły był pastor Friedrich. Początków pisania i czytania oraz robót ręcznych uczyła inspektorka Julia Helling. Religii ewangelickiej uczył bezpłatnie pastor dr Ahner (uczył także języka niemieckiego, historii, rachunków i ćwiczeń myślowych). Z powodu braku nauczyciela religii katolickiej nauczania jej podjął się Polak, 26-letni referendariusz Radziejewski, który później przejął lekcje języka polskiego. W czerwcu 1830 r. lekcje religii katolickiej przejął ksiądz Wróblewski. Od samego początku istnienia szkoły pracowali w niej także kandydat Bornemann (uczył historii naturalnej i geografii), profesor Oudot (język francuski) i nauczyciele Kotzold i Hesse (oboje nauki techniczne, rysunki i śpiew). W październiku 1830 r. lekcje języka francuskiego w klasie najwyższej (I-szej) objął Marceli Motty.
W lipcu 1830 r. dr Ahner został zastąpiony przez Schönborna, a p. Helling przez nowozaangażowanego młodego nauczyciela Bleicha.
Referendariusz Radziejewski udał się do Królestwa, aby wziąć udział w powstaniu listopadowym i został zastąpiony w szkole przez kandydata teologii Felscha.
Program szkoły[]
Pierwszy program nauk opracowany został przez pastora Friedricha.
W klasie wstępnej (IV) uczono czytania i pisania po polsku i niemiecku. We wszystkich klasach uczono religii, języka polskiego i niemieckiego, rachunków, geografii i przedmiotów technicznych takich jak kaligrafia, śpiew, rysunki i roboty. W klasach wyższych dodatkowo uczono języka francuskiego, historii, historii naturalnej i „ćwiczeń myślowych”.
Przy opracowywaniu programu współuczestniczyli nauczyciele ze szkoły, co w konsekwencji doprowadzało do zmian programu.
Język polski[]
W zakres nauki wchodziła gramatyka z częściami mowy oraz etymologia w związku z gramatyką. W klasie I wchodzono głębiej w zakres i pojęcie gramatyki, jej podział i składnię.
Język niemiecki[]
Program języka niemieckiego tworzył paralelę do języka polskiego - w programie obok gramatyki i ortografii występowały ćwiczenia stylistyczne, listy i streszczenia wierszy, oraz czytanie wyjątków wybitnych pisarzy.
Geografia[]
W program geografii III klasy wchodziły następujące elementy: kształt ziemi i ruch, podział kuli ziemskiej, strefy i części świata, morza i lądy. Program dla klasy II B obejmował części świata, klasy II A - Europa. W klasie I omawiano resztę Europy, z większym naciskiem na Niemcy i Prusy. Później bieg nauki tego przedmiotu odwrócono zaczynając od geografii Wielkiego Księstwa Poznańskiego, potem Prus, Niemiec itd.
Historia[]
Program historii naturalnej w klasie II B obejmował wpływ klimatu na ciała, podział ciał na organiczne i nieorganiczne, mineralogia, później zoologia. W klasie II A uczono również mineralogi (wapno, kreda, szkło, sól itd). W klasie I wprowadzono doświadczenia z elektryczności, naukę o świetle, cieple i akustyce.
Nauka historii rozpoczynała się w klasie II A historią starożytną do czasów Karola Wielkiego. Uczennicom w klasie I, w rocznym kursie, przekazywano informacje ogólne o historii powszechnej od czasów starożytnych do nowożytnych. W późniejszych czasach materiał historii został rozłożony równomiernie na trzy najwyższe klasy.
Rachunki[]
Był to najsłabiej przygotowany przedmiot - obejmował zakres czterech działań w obrębie liczb całych i początki nauki o ułamkach.
Rysunki[]
Uczennice rozpoczynały ćwiczenia regularnych prostych i krzywych, rysunek trójkątów i figur. Następnie przechodzono do nieregularnych krzywych, rysunku liści, arabeski, sprzętów według wzorów. Kolejno próby rysunków według modeli, a w klasie I rysunek z natury i początki rysunku artystycznego.
Śpiew[]
Uczono rytmiki (rodzaje nut, pauzy, takt), melodyki (tony, półtony, rozwój gamy), interwałów, tonacji dur i mol. W kolejnych klasach uczono dynamiki i ćwiczono zakres wszystkich działów oraz pisanie nut.
Źródła[]
- „Kronika Miasta Poznania” nr 4/1929, Poznań, Wydawnictwo Miejskie, 1929.
- „Kronika Miasta Poznania” nr 1/1930, Poznań, Wydawnictwo Miejskie, 1930.
- „Kronika Miasta Poznania” nr 2/1930, Poznań, Wydawnictwo Miejskie, 1930.
- ↑ „Atlas architektury Poznania”, pod red. Janusza Pazdera, s. 316, Poznań, Wydawnictwo Miejskie, 2008, ISBN 978-83-7503-058-7.