Przemysław Bystrzycki (pseud. „Grzbiet”, „Kreda”, vel Michał Żaczek) - żołnierz Armii Polskiej, Armii Krajowej, cichociemny. Pisarz, działacz społeczny, poznaniak z wyboru.
Odznaczony m.in. Virtuti Militari V kl., Krzyżem Walecznym, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Honorowy Obywatel Poznania i Przemyśla.
Brat Zofii Bystrzyckiej.
Zesłanie[]
Bystrzycki został w kwietniu roku 1940 r. wraz z matką, babką i trzema siostrami wywieziony do Kazachstanu, do niewolniczej pracy w kołchozie. Wcześniej jego ojciec, Tadeusz Bystrzycki, został aresztowany przez NKWD, a w kilka dni później zamordowany.
Za podjętą z kolegą nieudaną próbę ucieczki został skazany na 10 lat łagrów. Na mocy układu Sikorski-Majski został zwolniony z więzienia w kwietniu 1941 r., w listopadzie zgłosił się do punktu werbunkowego Armii Polskiej.
Droga do Wielkiej Brytanii[]
W sierpniu 1942 r. dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie zdał małą maturę w szkockim Dunalastair House. Zgłosił się na ochotnika do udziału w pracy wojskowej. Po przeszkoleniu w łączności radiowej oraz tzw. szybkiej radiotelegrafii był radiotelefonistą we Włoszech.
Powrót do Polski[]
Bystrzycki, jako cichociemny, powrócił do kraju w listopadzie 1944 roku. Wykonał wówczas skok na placówkę odbiorczą „Wilga”, położoną pod Mogielnicą k. Szczawa. W 1. Pułku Strzelców Podhalańskich utrzymywał stałą łączność z bazą we Włoszech i Anglii. Trwała ona nieprzerwanie także po wkroczeniu Sowietów do kraju w sierpniu 1945 roku.
Po przybyciu do Krakowa, został zadenuncjowany, aresztowany przez UB. Otrzymał karę sześciu lat więzienia, którą w wyniku amnestii zmniejszono do jednego roku.
Przyjazd do Poznania[]
Po opuszczeniu więzienia wyjechał do Poznania. Tutaj zdał maturę oraz ukończył w 1951 roku Wydział Prawno-Ekonomicznym UAM z tytułem magistra filozofii w zakresie socjologii. Studiował również języki obcych, przebywając na uniwersytecie we włoskiej Perugii w 1976 roku.
Działalność w życiu społecznym i literackim[]
Od czasu osiedlenia się w Poznaniu Przemysław Bystrzycki angażował się w liczne działania. Był m.in. współorganizatorem Koła Młodych w Poznańskim Oddziale Związku Literatów Polskich (lata 1951-1954), redaktorem almanachu „Poznań - dzieje, ludzie, kultura” (rok 1953), współzałożycielem i redaktorem miesięcznika „Nurt” (1964), wiceprezesem Poznańskiego Oddziału ZLP, członkiem polskiego Pen Clubu. Bystrzycki piastował również stanowisko wiceprezesa Stowarzyszenia im. Brandstaettera oraz wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Raczyńskich.
Autor 21 książek, z których ostatnia nosiła tytuł „Jabłko Sodomy”.
Zmarł w roku 2004. Został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.
Upamiętnienia[]
W roku 2003 otrzymał tytuł honorowego obywatela Poznania[1].
Przemysław Bystrzycki został patronem placu na Strzeszynie w sierpniu 2009 roku.