Kat wieńczący pręgierz
Pręgierz (nazywany niekiedy mediastinus) - obecnie jedno z najpopularniejszych miejsc spotkań na Starym Rynku, znajdujący się w tym miejscu od 1534 roku.
Jest to ośmioboczna, późnogotycka kolumna, na głowicy której stoi postać kata (świadczy o tym podpis executor justitiae) w stroju rycerza z uniesionym mieczem, który symbolizuje tzw. „prawo miecza”, czyli prawo do ferowania wyroku śmierci.
Położenie[]
Tuż po lokacji Poznania rozpoczęto budowę fortyfikacji miejskich. Obszar zamknięty murami zorientowany był wzdłuż osi północny-wschód - południowy-zachód. W miejscu przecięcia się osi symetrii umieszczono znak mierniczy, względem którego wytyczono ulice i parcele Poznania. Najprawdopodobniej właśnie w tym miejscu stanął 300 lat później pręgierz.
Pierwotne zastosowanie[]
Pręgierz wiąże się ściśle z przysługującymi niegdyś samorządowi uprawnieniami sądowniczymi. Realizowano je za pomocą tzw. ławy sądowej, wybieranej spośród członków patrycjatu. Na jej czele stał wójt, który miał do pomocy miejskich urzędników i sługi. Był wśród nich także kat. Jego właśnie postać z uniesionym w górę mieczem, symbolizującym prawo karania śmiercią, w jednej ręce i rózgą w drugiej wieńczy poznański „słup hańby”. Podobnie jak gdzie indziej służył on przede wszystkim do wykonywania kar na honorze. Tu wystawiano więc przestępców na widok publiczny, karano chłostą i piętnowano, a niekiedy obcinano członki. Stąd wyprowadzano również skazanych na wypędzenie z miasta.
Dowiedz się więcej w: Kat
Historia[]
W I połowie XVI w. wydano zarządzenie, które precyzyjnie określało jaki strój przystoi służącej. Panny służebne, które nie chciały się do powyższego przepisu zastosować i nadal ubierały się zbyt strojnie, musiały liczyć się z nakładanymi na nie karami pieniężnymi. Kiedy te nie pomagały, po trzecim upomnieniu wydalano je z miasta.
W ciągu trzech lat z grzywien ściąganych od wspomnianych kucharek i szynkarek zgromadzono sumę, która pozwoliła na wystawienie kamiennego pręgierza w roku 1534. Na jego szczycie umieszczono postać kata. W 1925 r. zniszczoną figurkę wymieniono na nową, wykonaną przez sławnego rzeźbiarza Marcina Rożka. Oryginał znajduje się w Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu.
Galeria[]
