Kat wieńczący pręgierz
Pręgierz (nazywany niekiedy mediastinus) - obecnie jedno z najpopularniejszych miejsc spotkań na Starym Rynku, znajdujący się w tym miejscu od 1534 roku.
Jest to ośmioboczna, późnogotycka kolumna, na głowicy której stoi postać kata (świadczy o tym podpis executor justitiae) w stroju rycerza z uniesionym mieczem, który symbolizuje tzw. „prawo miecza”, czyli prawo do ferowania wyroku śmierci.
Spis treści
Położenie
Tuż po lokacji Poznania rozpoczęto budowę fortyfikacji miejskich. Obszar zamknięty murami zorientowany był wzdłuż osi północny-wschód - południowy-zachód. W miejscu przecięcia się osi symetrii umieszczono znak mierniczy, względem którego wytyczono ulice i parcele Poznania. Najprawdopodobniej właśnie w tym miejscu stanął 300 lat później pręgierz.
Pierwotne zastosowanie
Pręgierz wiąże się ściśle z przysługującymi niegdyś samorządowi uprawnieniami sądowniczymi. Realizowano je za pomocą tzw. ławy sądowej, wybieranej spośród członków patrycjatu. Na jej czele stał wójt, który miał do pomocy miejskich urzędników i sługi. Był wśród nich także kat. Jego właśnie postać z uniesionym w górę mieczem, symbolizującym prawo karania śmiercią, w jednej ręce i rózgą w drugiej wieńczy poznański „słup hańby”. Podobnie jak gdzie indziej służył on przede wszystkim do wykonywania kar na honorze. Tu wystawiano więc przestępców na widok publiczny, karano chłostą i piętnowano, a niekiedy obcinano członki. Stąd wyprowadzano również skazanych na wypędzenie z miasta.
Dowiedz się więcej w: Kat
Historia
W I połowie XVI w. wydano zarządzenie, które precyzyjnie określało jaki strój przystoi służącej. Panny służebne, które nie chciały się do powyższego przepisu zastosować i nadal ubierały się zbyt strojnie, musiały liczyć się z nakładanymi na nie karami pieniężnymi. Kiedy te nie pomagały, po trzecim upomnieniu wydalano je z miasta.
W ciągu trzech lat z grzywien ściąganych od wspomnianych kucharek i szynkarek zgromadzono sumę, która pozwoliła na wystawienie kamiennego pręgierza w roku 1534. Na jego szczycie umieszczono postać kata. W 1925 r. zniszczoną figurkę wymieniono na nową, wykonaną przez sławnego rzeźbiarza Marcina Rożka. Oryginał znajduje się w Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu.
Galeria
