Mury miejskie

Plan średniowiecznego Poznania z widocznymi bramami na kierunkach wylotowych z miasta

Pozostałości baszty przy ul. Masztalarskiej (fot. MIM)

Mury miejskie - zespół murów otaczających średniowieczny Poznań. Mury z basztami powstały równolegle z budową zamku książęcego Przemysława II. Zastąpiły one ok. roku 1280 umocnienia drewniano-ziemne powstałe tuż lokacji miasta.

Poznań był w wieku XIV jednym z najsilniejszej ufortyfikowanych polskich miast.

Mury

Mury o wysokości sięgającej 11 metrów oraz łącznej długości ok. 1700 metrów strzegły dostępu do miasta o powierzchni ok. 21 ha. Mur o grubości 100 - 120 cm zwieńczony był krenelażem. Od jego wewnętrznej strony poprowadzono drewniany ganek dla obrońców średniowiecznego grodu.

Baszty

Miasto strzegło ok. 35 jednakowych, prostokątnych baszt, sięgających jedną kondygnacją ponad poziom murów, umieszczonych co ok. 35-45 metrów. Baszty, początkowo otwarte od strony miasta, zaczęto na początku wieku XV zamykać od wnętrza. Baszty często posiadały nazwy związane z ich „opiekunami” - Baszta Krawiecka, Rzeźnicza czy Baszta Dominikanów.

Bramy i mosty

W murach umieszczono cztery bramy:

• Wrocławską (od południa),
• Wroniecką (od północy),
• Wielką,
• Wodną (obie od wschodu)

oraz kilka mniejszych bram przeznaczonych dla ruchu pieszego:

• Ciemną Bramkę,
• Glinną (niekiedy utożsamiana z furtą zamkową),
• Dominikańską.

Ciekawą budowlą była Wieża Zegarna (zwana także Czerwoną) znajdująca się w połowie murów między kompleksem Zamku Królewskiego, a Bramą Wrocławską.

<places category="Bramy średniowieczne|Wieże średniowieczne" />

Przedmieścia połączono z Poznaniem dwoma mostami - mostem Chwaliszewskim oraz mostem Wielkim łączącym Groblę z Miasteczkiem.

Wiek XV

W latach 1431-1433 miasto otoczono drugim, zewnętrznym pierścieniem murów.

Modernizacja

Powstałe w średniowieczu mury zmodernizowano w drugiej połowie XVII wieku. Wzniesiono kilka szańców i bastionów, jednak w podupadającym wówczas Poznaniu nie powstała twierdza bastionowa.

Twierdza Poznań

Zaborcze oddziały pruskie wkroczyły do miasta w styczniu 1793 roku. Zarządzono rozbudowę murów miejskich tworząc nowy pierścień umocnień.

Dowiedz się więcej w: Twierdza Poznań

W roku 1815 Poznań ponownie znalazł się pod władzą pruską. Kontynuowano rozbudowę nowych fortyfikacji, prowadząc jednocześnie rozbiórkę średniowiecznych umocnień. Zewnętrzna brama Wroniecka przetrwała do roku 1832, wewnętrzna do 1846 r., a mała Ciemna Bramka aż do roku 1871.

Relikty

Południowy fragment murów z początku XVIII wieku w pobliżu dawnej Bramy Wrocławskiej

Mury miejskie na tle współczesnej zabudowy

Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.

Do czasów współczesnych przetrwały nieliczne pozostałości średniowiecznych obwarowań: krótkie odcinki murów, wykusz i dwie baszty.

Upamiętnienia

Jedna z 17 wmurowanych w chodniki tablic

Zarząd Dróg Miejskich przy współpracy i w porozumieniu z Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT (zarządcą Traktu Królewsko-Cesarskiego) zrealizował w sierpniu 2013 roku projekt dotyczący oznakowania miejsc przebiegu obszaru średniowiecznych murów miejskich. 20 sierpnia 2013 r. w chodniki starówki wmurowano 17 tablic upamiętniających przebieg murów miejskich. Zamontowano je na ulicach: Wodnej, Woźnej, Wielkiej, Dominikańskiej, Szewskiej, Wronieckiej, przy skwerze Romana Wilhelmiego oraz ulicach 23 Lutego, Paderewskiego, Szkolnej, Wrocławskiej. Odlew wykonała odlewnia Pana Stanisława Maryańskiego z Poznania.