Kościół Najświętszej Maryi Panny in Summo Posnaniensi (łac. na grodzie poznańskim) - świątynia wzniesiona na Ostrowie Tumskim najpóźniej w roku 1431. W roku 1448 kościół był konsekrowany przez biskupa Andrzeja z Bnina.
Kaplica zamkowa[]
Pierwotne w tym miejscu stała najstarsza świątynia poznańskiego grodu, która pełniła funkcję kaplicy zamkowej. Ta kamienna przedromańska budowla powstała w ramach kompleksu pałacowego Mieszka I w drugie połowie X wieku.
Po roku 1139, kiedy gród na ostrowie poznańskim stał się w Wielkopolsce główną rezydencją Mieszka Starego, kościół zamkowy Najświętszej Maryi Panny podniesiono do rangi kolegiaty. Z roku 1247 pochodzi dokument określający to miejsce jako in throno ad Sanctam Mariam.
Historia[]
.jpg){kind=link}
Kościół z X wieku przetrwał do 1430 roku, kiedy rozebrano go i przystąpiono do budowy nowego kościoła w stylu gotyckim, Istnienie kościoła na miejscu obecnej świątyni potwierdziły prace archeologiczne rozpoczęte w roku 1999.
Znane są nazwiska twórców kościoła: korpus nawowy (zapewne krótszy niż pierwotnie planowano) wybudował murator poznański Hanusz Prus, szczyt zachodni - Jan Lorek z Kościana, sklepienia - Mikołaj z Poznania z synem.
Na początku XIX w. kościół był w tak katastrofalnym stanie, iż władze pruskie nakazały jego rozbiórkę. Zapobiegła temu gruntowna restauracja świątyni, przeprowadzona staraniem arcybiskupa Leona Przyłuskiego w latach 1859-62.
Wybudowany kościół zachował się w stanie prawie nie zmienionym do dzisiaj.
Architektura[]
Świątynia posiada wnętrze halowe, trójnawowe z obejściem nakryte gotyckim sklepieniem gwiaździstym. W przęśle prezbiterialnym i obejściu posiada sklepienie żeglaste z 1727 r. Polichromię wnętrza, projekty witraży oraz ołtarza wykonał w latach 1954-56 Wacław Taranczewski.
Legenda o Piekielnym Kamieniu[]
Piekielny Kamień
W cokole kościoła widoczny jest głaz z rowkami - zgodnie z legendą miała to być robota diabelska.
„Jednym z pierwszych kościołów w Poznaniu był właśnie protoplasta Kościoła Najświętszej Marii Panny. W nim właśnie okoliczna ludność składała swoje prośby i podziękowania dla Marii. Nie mogły tego wytrzymać szatańskie moce, które zwołały naradę diabłów. Na niej sam Lucyfer wyznaczył kilka biesów, których zadaniem było pozbycie się kłopotliwego kościoła. Biesy przybyły nocą na Ostrów Tumski i próbowały wyrwać kościół z fundamentami, a następnie wrzucić go do Warty. Niestety dla diabelskiej drużyny kościół był bardzo solidnie zbudowany i przez całą noc nie udało im się ruszyć kościoła nawet o centymetr. Jedyną pamiątką po całonocnej pracy było 10 bruzd po diabelskich pazurach na jednym z kamieni wbudowanych w ścianę kościoła.”[1][2]
Według innego podania rysy (rowki) powstały od ostrzenia mieczy „co miało dawać nadprzyrodzoną moc, może diabelską”. Podobno przed odsieczą wiedeńską w 1683 roku również „wykorzystano” Piekielny Kamień.
Współcześnie[]
Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.
Dzisiaj przed i wewnątrz kościoła prowadzone są wykopaliska.
