Kościół Najświętszego Serca Jezusowego i Matki Boskiej Pocieszenia - świątynia znajdująca się przy ul. Szewskiej. Jest najstarszym, do dziś istniejącym, kościółem lewobrzeżnego Poznania.
Do Poznania Dominikanie przybyli około roku 1231. Początkowo osiedlili się na prawym brzegu Warty w okolicy Śródki.
Miejsce na którym dzisiaj stoi Kościół Najświętszego Serca Jezusowego i Matki Boskiej Pocieszenia, jest jednym z najstarszych miejsc sakralnych, do dziś istniejącym, po lewej stronie Warty. Pierwszy kościół tu powstały, pod wezwaniem św. Gotarda, został najpewniej ufundowany przez księcia Bolesława Krzywoustego i zbudowany w stylu romańskim.Przed lokacją miasta, na lewym brzegu Warty, między dzisiejszymi ulicami: Garbary,Dominikańską, Szewską i Żydowską istniała osada św. Gotarda. W 1244 roku książę Przemysł I przeniósł tu Dominikanów i nadał im kościół św. Gotarda oraz plac pod nowy kościół i klasztor. Dominikanie zbudowali na miejscu świątyni św. Gotarda nowy klasztor i kościół gotycki pod wezwaniem pierwszego męczennika ich zakonu, św. Piotra z Werony, czynny już w 1253r. W XIV w. kościół przyjął patronat założyciela zakonu św. Dominika. Fundatorami kościoła i klasztoru byli książęta Przemysł I i Bolesław Pobożny. Była to wówczas wczesnogotycka, dwunawowa świątynia z wydłużonym prezbiterium. Jej mury przetrwały niemal w niezmienionym kształcie do dziś jako korpus kościoła. W połowie XV wieku po stronie północnej do kościoła dobudowano w stylu późnogotyckim kaplicę Matki Bożej Różańcowej. W 1698 r. powódź zniszczyła filary kościoła, zawaliło się wówczas sklepienie. Odbudowa, którą kierował Jan Catenazzi, trwała od 1700 do 1724. Odbudowano nawę kościoła w stylu barokowym, nieco później od strony zachodniej, dobudowano wieżę.W 1725 roku huragan zerwał dachy i sklepienia, w 1803 roku pożar spowodował, że runęło gotyckie sklepienie krzyżowe prezbiterium, w jego miejscu założono drewniane, kolebkowe z lunetami. Do fasady od strony zachodniej dodano nowy szczyt. Odbudowa kościoła trwała do 1814 roku.W 1833 roku zakon został skasowany przez pruskiego zaborcę, zabudowania klasztorne rozebrano, a jego majątek został rozproszony. 22 grudnia1920 r., na polecenie kardynała Edmunda Dalbora, kościół i kaplicę wraz z resztkami klasztoru przejęli ojcowie Jezuici.Podczas renowacji w 1922 roku odkryto wczesnogotycki portal z 1250 roku. Przebudowę prezbiterium kontynuowano w 1923 r. dodając pilastry kompozytowe i rozpoczęto sztukatorski wystrój sklepienia (ukończony w latach 70tych XX w.). Podczas II wojny światowej kościół był magazynem, w 1963 zostało wyremontowane wnętrze, w latach 1970 – 1971 roku odkuto tynki i pokazano zewnętrzne średniowieczne mury i okna.
Opis
Do dziś częściowo zachowały się wczesnogotyckie mury obwodowe z połowy XIII wieku. Z tego samego czasu pochodzi bogato profilowany, cenny portal wczesnogotycki z profilowanej cegły, znajdujący się w zachodniej fasadzie kościoła (odsłonięty w 1923 r.). Jest on prawdopodobnie wzorowany na portalu z kościoła św. Jakuba w Sandomierza. Wnętrze jednonawowe przykryte sklepieniem żaglastym, urozmaicone zdwojonymi pilastrami oraz wiele razy łamanymi gzymsami. Filary przy ścianach pochodzą z początku XVIII w., sklepienia w prezbiterium z początku XIX w., w nawie – z pierwszej połowy XVIII w.
Wyposażenie[]
Wśród wyposażenia[]
późnogotycka chrzcielnica z początku XVI wieku, wykonana w piaskowcu.
- w prezbiterium znajdują się wykonane przez Krzysztofa Redella w latach
Kościół i kaplica od tyłu, widoczne pozostałości fundamentów po zburzonych skrzydłach klasztoru.
ołtarz główny
1620-1630 późnorenesansowe, manierystyczne zaplecki stall , pokryte płaskorzeźbami przedstawiającymi żywoty patronów zakonu dominikanów (św. Jacka i św. Dominika),
neogotycki ołtarz główny, z obrazem Matki Boskiej wręczającej różaniec św. Dominikowi, obraz zasłaniany współczesnym wizerunkiem Serca Jezusowego.
późno barkowa ambona wykonana w 1715 roku przez F. A. Prumbachera.
- w jednym z ołtarzy bocznych obraz Matki Boskiej borgiaszowej - kopia obrazu Matki Boskiej Śnieżnej z rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore, namalowana na polecenie Franciszka Borgiasza. Kaplica Matki Boskiej RóżańcowejNiemal od początku istnienia z kościołem dominikanów związany jest kult Matki Boskiej Różańcowej. Pod koniec XV w. powstało przy kościele jedno z najstarszych w Europie bractw różańcowych.Z jego inicjatywy wybudowano, w początku XVI wieku, kaplicę i umieszczono tam obraz maryjny (obecny został namalowany w 1631 roku z fundacji Jakuba Sztyplera). Kaplica o przyporach wewnętrznych, pokryta sklepieniem gwiaździstym. Wystrój kaplicy neogotycki (pochodzi z przełomu XIX i XX w.). W ołtarzu uznawany za cudowny obraz Matki Bożej Różańcowej. Obraz pochodzi z 1631r. ufundował go Jakub Sztypler.Do sanktuarium przybywały liczne pielgrzymki, pojawiały się wota. Z tego okresu pochodzą cenne XVII – wieczne srebrne plakiety przedstawiające 15 tajemnic różańca. W okresie zaborów klasztor uległ kasacie, zabudowania klasztorne rozebrano, a jego majątek został rozproszony. Wspomniane srebrne plakiety w połowie XIX stulecia zostały wykupione przez Tytusa Działyńskiego. Został z nich wykonany ołtarz, przy którym odprawiono mszę świętą w czasie zaprzysiężenia wojska polskiego w czasie Powstania Wielkopolskiego (1918 -1819). Ołtarzyk znajduje się w Zamku Kórnickim. Przy wejściu do kaplicy, polewej stronie, spiżowa płyta nagrobna Feliksa Paniewskiego, wykonana około 1500 r. w norymberskim warsztacie Piotra Vischera.Płyta wywieziona podczas II wojny przez Niemców i
Matki Boskiej borgiaszowej i ambona
przez lata uchodziła za bezpowrotnie straconą, podobnie jak płyty Górków z poznańskiej katedry. Odnaleziono ją niespodziewanie w petersburskim Ermitażu . Po II wojnie światowej (1939–1945) jezuici podjęli uwieńczone sukcesem starania o odszkodowanie za zrabowane przez hitlerowców korony maryjne. Rekoronacji obrazu dokonał metropolita poznański Antoni Baraniak 12 października 1968 r.
zaplecki stall
Klasztor
Do kościoła przylegają dwa skrzydła podominikańskich zabudowań klasztornych, ich fasady pochodzą z pierwszej połowy XVII wieku. Z pomieszczeń do naszych czasów dotrwała dawna biblioteka klasztorna oraz kaplica św. Jacka, ta ostatnia jednak po pożarze w 1803 zatraciła swoje cechy architektoniczne i obecnie w prostej sali, do których prowadzi niewielki przedsionek z olbrzymimi tralkami, mieści się galeria
sztuki "U Jezuitów".Pozostałe dwa skrzydła dawniej
czworobocznego kompleksu zostały rozebrane przez władze Pruskie, a na ich miejscu wzniesiono arsenał. Z arsenału do naszych czasów dotrwał jedynie niewielki budynek od ul. Stawnej, zaś na obecnie pustym placu od ul. Garbary można oglądać odkryte podczas prac archeologicznych gotyckie fundamenty klasztoru.
W dawnym kościele dominikanów bierze również początek poznańskie podanie „O
trzech Hostiach”, podobno z tego kościoła wykradziono Hostie, które poddano profanacji.
.jpg){kind=link}
