Historia
Kościół św. Antoniego Padewskiego i klasztor franciszkanów konwentualnych (w czarnych habitach) do Poznania sprowadził w XVII wieku biskup Andrzej Szołdrski. W 1646 r. wybudowali drewniany kościół i klasztor przy Grobli, (dzisiaj kościół Wszystkich Świętych). Po dziesięciu latach, podczas najazdu Szwedów klasztor i kościół zostały spalone. Po zakończeniu wojny szwedzkiej (1660) Biskup Tolibowski przekazał zakonowi kościół św. Rocha w osadzie Miasteczko, mimo to franciszkanie nadal starali się o miejsce wewnątrz murów miejskich. W 1668 roku udało się im uzyskać plac u podnóża Góry Zamkowej. W 1774 roku franciszkanie zawarli umowę na projekt i wykonanie z mistrzem murarskim Janem Końskim, ponoć niezbyt poradnie roboty prowadził.
Budowa przeciągnęła się do 1728 roku.
Przylegający do świątyni klasztor powstał na przełomie XVII i XVIII w. Po zamknięciu klasztoru w 1832 r. władze pruskie przekazały kościół katolikom niemieckim. W latach 1899-1911 rozebrano południowe (od ul. Sierocej) i wschodnie (Nowej) skrzydła klasztoru. W 1921 r. do dawnej siedziby wrócili franciszkanie. W czasie II wojny kościół służył katolikom –
dawny kościół św. Rocha w osadzie Miasteczko
Niemcom. Podczas walk o Poznań kościół uległ uszkodzeniu, zawaliło się sklepienie nawy głównej niszcząc część wyposażenia w tym zabytkowe organy.
Architektura
Świątynia jest trójnawową bazyliką z transeptem, nawa główna o sklepieniu
kolebkowym z lunetami, nawy boczne - sklepieniami krzyżowymi.
Wnętrze świątyni bogato zdobione dekoracjami stiukowymi. Autorem wykonanej w latach 1702-35 polichromii był franciszkanin Adam Swach… Malowidła w prezbiterium i nawie głównej przedstawiają sceny z życia św. Franciszka, ołtarz główny oraz rzeźbione stalle i wszelkie prace sztukateryjne, wykonał ok. 1700 r.
Antoni Swach (brat Adama). Dziełem obu braci jest również ołtarz z obrazem Matki Boskiej w Cudy Wielmożnej z barwionego na czarno drzewa orzechowego znajdujący się w kaplicy Najświętszej Marii Panny. Ołtarz Główny bogato zdobiony, w centralnej części zawiera obraz „Widzenie św. Antoniego”, po bokach rzeźby św Augustyna i św. Franciszka z Asyżu. Obraz w górnej części ołtarza przedstawia Wniebowzięcie N.M.P., kopię malarza hiszpańskiego Murilla.
W 1928 roku siedem lat po powrocie franciszkanów do kościoła, dokonano
generalnego odnowienia wnętrza kościoła. Kościół otrzymał taką szatę, jaką miał poprzednio. Podczas odnawiania kościoła, w 1928 roku, nad organami, znaleziono portret Braci Swachów, wykonany przez Adama Swacha,. Adam Swach trzyma w ręku zwój pergaminowy z napisem: Exiguum ąuisąuis spectas ignosce laborem; hoc ego dum pinxi erede minor fueram. A.D.1702. F. Adamus Swach. (Ktokolwiek jesteś, który ten skromny obraz oglądasz, wybacz i wierzaj mi: gdym to malował, nie byłem jeszcze mistrzem).
Podczas walk o Poznań kościół uległ uszkodzeniu, zawaliło się sklepienie nawy głównej niszcząc część wyposażenia w tym zabytkowe organy.
Świątynia została odbudowana jako pierwszy kościół w Poznaniu, wnętrze odrestaurowano w latach 1963-1965 pod kierunkiem T. Szukały i H. Kota. Odnowiono wówczas zamalowaną w poprzednim okresie pierwotną polichromię.
W podziemiach klasztoru , wejście od ul. Ludgardy, znajduję się makieta dawnego Poznania, można ją zobaczyć i posłuchać historii Poznania, nawet z efektami dźwiękowymi i świetlnymi..
makieta dawnego Poznania
ołtarz z obrazem Matki Boskiej w Cudy Wielmożnej
