Bazylika Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny

Wczytywanie mapy…

RS Ulatowski Fara — Wnętrze Fary w obiektywie Romana Stefana Ulatowskiego (ok. 1930)

Kościół farny pocztówka — Front poznańskiej Fary na pocztówce

Fara od ulicy Podgórnej — Fara współcześnie

Bazylika Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny (Fara Poznańska) - barokowy kościół farny i zarazem kolegiacki przy ul. Gołębiej, u wylotu ul. Świętosławskiej.

29 czerwca 2010 r. Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów podniosła kościół do tytułu i godności bazyliki mniejszej.

Pierwsza fara[]

Funkcję kościoła farnego pełniła przez ponad pięćset lat Kolegiata św. Marii Magdaleny wzniesiona w XIII wieku i będąca wówczas trzecim pod względem wysokości budynkiem w Europie.

Świątynia trawiona przez kolejne wojny oraz żywioły została ostatecznie rozebrana w roku 1802. Wcześniej, bo w roku 1798, biskup Ignacy Raczyński formalnie przeniósł parafię farną do nowej świątyni, która pełni te funkcję do dzisiaj.

Dowiedz się więcej w: Kolegiata św. Marii Magdaleny

Historia[]

Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.

Historia

Dzisiejsza Kolegiata Farna to już nie ta sama świątynia co fara kilka wieków temu – nie ta sama kolegiata św. Marii Magdaleny. Zdarzenia tragiczne, wojny, pioruny, pożary sprawiły, że dawną świątynię możemy oglądać tylko na rycinach, obrazach i makietach. Stała przy obecnym Placu Kolegiackim. Był to jeden z największych gotyckich kościołów w Polsce. Ogromny gmach kościoła św. Marii Magdaleny wypełniał niemal całą długość obecnego Placu Kolegiackiego. W 1773 roku uderzył w kościół piorun i w części go spalił. Potem trochę się zawaliło, potem znowu pożar i.. odbudowy zabronili prusacy w roku 1799 mury zniszczonej kolegiaty rozebrano, fundamenty zrównano z ziemią i powstało targowisko a teraz parking samochodowy i trochę trawnika

W roku 1570 biskup Adam Konarski, sprowadził do Poznania Jezuitów i nakłonił miasto do przekazania im niewielkiego kościoła św. Stanisława Biskupa, założonego przez biskupa Jana Lubrańskiego dla księży emerytów.. Jezuitom miasto darowało jeszcze dwa szpitale i szkołę miejską, biskup dodatkowo uposażył dom zakonny czterema wioskami. Nadania te potwierdził król Henryk Walezy w roku 1574.

Kościół okazał się zbyt mały na potrzeby zakonu i w 1651 roku rozpoczęto jego rozbudowę. Pierwszym budowniczym świątyni był architekt Tomasz Poncino de Goricia z Lugano, gdy doprowadził do spękania murów został zwolniony. Prace wznowiono po 22 latach w 1678 roku („potop szwedzki”). Budowy podjął się nowo mianowany rektor Kolegium Bartłomiej Nataniel Wąsowski wraz z Wojciechem Przybyłkowiczem i Janem Paradowskim. Wykorzystał istniejące fundamenty i nakrył nawę główną lekkim drewnianym sklepieniem, a od strony północnej zamknął kościół pięcioosiową fasadą typu II Gesu. Dalszą rozbudowę od 1695 roku prowadził architekt Jan Catenazzi, który spowodował przykrycie południowej części nawy głównej masywnymi sklepieniami.

Otwarcie, tego rozbudowanego, kościoła miało miejsce w uroczystość św. Stanisława Kostki w 1701 roku. Poświęcenia świątyni dokonał biskup poznański Hieronim Wierzbowski 27 września 1705 r^[1]. W latach 1727-32 wykonany został ołtarz główny według projektu Pompeo Ferrariego. Rektor kolegium Franciszek Koźmiński zaprojektował portale, elementy wystroju naw bocznych, 10 ołtarzy bocznych, oprawę architektoniczną chóru muzycznego. Prace wykończeniowe trwały do połowy XVIII wieku. Wystrój kościoła jest niezwykle bogaty w stylu baroku rzymskiego zwanego "barokiem triumfującym". Po kasacie zakonu w 1773 roku i zniszczeniu dotychczasowej fary, kościół na polecenie biskupa Ignacego Raczyńskiego został przejęty przez parafię farną. W 1912 -14 przeprowadzono gruntowną renowację pod kierunkiem Mariana Andrzejewskiego, polichromię odnowił Antoni Procajłowicz.

Wnętrze[]

Wnętrze trójnawowe, bazylikowe z transeptem przytłacza wielkością. Długość wynosi 55 m, szerokość 34 m, wysokość nawy głównej 27 m. Sklepienie kolebkowe z lunetami. Na sklepieniach sceny z życia św. Stanisława biskupa, św. Stanisława Kostki i św. Ignacego Loyoli - autorstwa Karola Dankwarta z Nysy (XVIII wiek) (renowacja przez zespół Jana Żoka). Na przecięciu nawy głównej i transeptu niegdyś apoteoza Trójcy Świętej, została zniszczona i zastąpiono ją pseudokopułą namalowaną w 1949 roku przez Stanisława Wróblewskiego. Jej wnętrze wraz z latarnią uzyskane jest środkami malarskimi dającymi złudzenie półkolistej czaszy.

Przepiękna dekoracja sztukatorska pochodząca z około 1700 jest dziełem Jana Bianco (renowacja przez zespół Jana Żoka). Po bokach nawy głównej stoi szesnaście potężnych kolumn ze sztucznego czerwonego marmuru (nie pełnią one żadnej funkcji podporowej), nad ich kapitelami 2,5 metrowe figury 12 apostołów i czterech Ojców Kościoła, z nad gzymsu wychylają się główki aniołków w otoczeniu wici, owoców, akantu, kwiatów w podobnym stylu inne wolne miejsce w świątyni

W latach 1727-32 wykonany został ołtarz główny według projektu Pompeo Ferrariego. W centralnej części obraz „Wskrzeszenie Piotrowina przez św. Stanisława biskupa” autor Szymon Czechowicz. Ołtarze boczne wykonane są na wzór ołtarzy z kościoła

św. Ignacego w Rzymie

Opis elewacji .[]

Różowa bogato zdobiona, barokowa fasada, podzielona jest gzymsami na trzy kondygnacje, po bokach dwie wieżyczki zwieńczone miedzianymi hełmami, wieżyczki (tzw. ośle uszy) dobudowano w 1725 roku z przeznaczeniem na mniejsze dzwony, ( sygnaturkę, na Anioł Pański, za konających i pogrzebowy). Między nimi szczyt o charakterystycznych dla okresu baroku bocznymi spływami. Nad portalem głównym we wnęce figura św. Ignacego Loyoli, założyciela zakonu jezuitów, trzymającego w ręce gorejące serce, zaś u jego stóp orła – symbol Chrystusa walczącego z wężem – symbolem szatana, pod postumentem umieszczona jest medalion z napisem: Domus Domini porta coeli (dom Boga i brama do nieba). W oddzielnych wnękach umieszczone są postacie świętych: po lewej stronie Stanisława Kostki – z Dzieciątkiem i Wojciecha – z włócznią, po prawej zaś Stanisława biskupa – z pastorałem i Alojzego Gonzagi – z krzyżem. Wyżej figury świętych jezuickich: Franciszka Borgiasza (z lewej) i Franciszka Ksawerego (z prawej) W latach 1975-78 oraz 1997-98 elewacje poddano restauracji.

Loggie nad nawami bocznymi[]

Nad bocznymi nawami urządzono dodatkowe pomieszczenia otwarte arkadowymi oknami do nawy głównej. Okna z szyb ze szkła walcowego, lanego na wzór XVIII w. Dwie loggie są większe, zajmują całą długość nawy od chóru do transeptu. Służyły one kiedyś jako oratoria, później znajdowały się w nich kapitularz i archiwum kapitulne. Wschodnia loggia pełniła rolę ogrzewanej kaplicy dla kobiet. Ściany i sufity empor mają bardzo bogaty wystrój barokowy z dekoracją rzeźbiarską i malarską.

Zakrystia[]

Bardzo interesującym pomieszczeniem i z interesującym wyposażeniem, jest zakrystia. Wyposażenie z XVIII wieku, konfesjonał, lavabo, pięć szaf w stylu Ludwika XV - wszystko to przetrwało w stanie niezmienionym. Zegar ścienny z wizerunkiem św. Marii Magdaleny na tarczy pochodzi z dawnej kolegiaty. Sklepienie zdobią malowidła pośrodku przekazanie patronatu nad Farą magistratowi miasta Poznania w 1555 roku przez króla Zygmunta Augusta. Wszystko jest bogato złocone i zachwyca urodą.

Kaplica Wieczystej Adoracji[]

Kiedyś do kościoła dobudowano (około 1740-50) skarbiec, w 1937 urządzono tu Kaplicę Wieczystej Adoracji, jest ona pamiątką Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego ku czci Chrystusa Króla jaki odbył się tego roku w Poznaniu. W 1947- 48 dołączono pomieszczenie z sąsiedniej kamienicy i powstała nowa duża kaplica

Podziemia Kościoła Farnego[]

Pod kościołem znajdują się potężne piwnice być może połączone korytarzem podziemnym z innymi zabudowaniami na Starym Mieście, i krypty w których chowano zakonników i dobroczyńców a nawet parafian Została się trumna opisana ze szczątkami żony podkomorzego wschowskiego Korzboka, chyba darczyńcy kościoła.. Podczas wojny piwnice służyły Niemcom jako schron przeciwlotniczy i magazyny, w okresie PRL-u przechowano beczki z winem Burzliwa historia i wilgoć skutecznie zniszczyły stare grobowce, mimo to zobaczyć warto i poczuć zapach historii' '

Czas wojny i prace renowacyjne[]

W czasie wojny Fara została ograbiona i pełniła rolę magazynu, została poważnie uszkodzona pociskami artyleryjskimi podczas walk o Poznań. W latach 1948-1950 odbudowana. Prace renowacyjne rozpoczęto w 1990 r. i trwają nadal. Ale aby nadać świątyni pełnię blasku potrzeba było wiele lat pracy i wysiłku. Konserwatorzy wykonali prace etapami, uzależnione od kondycji finansowej kościoła, hojności sponsorów, Fundacji Współpracy Polsko – Niemieckiej, władz miasta, .. dopiero dzięki Unii Europejskiej – „Wzrost atrakcyjności regionu wielkopolski – kontynuacja konserwacji Poznańskiej Fary” ruszyły prace Efekt tego wysiłku teraz widoczny dla zwiedzających

Kaplice[]

Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.

Organy Ladegasta[]

Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji. Rozwiń treść i opisy, dodaj linki, wgraj ilustracje.

Organy są jednym z najcenniejszych elementów wyposażenia wnętrza świątyni. Zbudowane w 1876 roku przez jednego z najlepszych organmistrzów tamtych czasów, Friedricha Ladegasta z Weißenfels (przez całe swoje życie zbudował on ponad 200 instrumentów) pięknie wypełniają świątynię dźwiękiem, a zdobny prospekt idealnie wpisał się w barokową architekturę kościoła. To możemy ocenić wszyscy podczas wielu organowych koncertów organizowanych w Farze Poznańskiej, niektóre dni nawet o zmroku z za pleców organisty. Organy Ladegasta znajdują się także w kościele św. Jakuba Większego Apostoła na Głuszynie.

Kosztowały prawie 24 000 marek, z czego połowę podarowała anonimowa poznanianka. Instrument ma 7 metrów wysokości i 8,5 metrów szerokości, 43 rejestry, trzy manuały (klawiatury ręczne) i pedał (klawiaturę nożną). Wśród 2 579 piszczałek największe są piszczałki prospektowe wykonane ze szlachetnej cyny angielskiej - mają 6 metrów długości. W czasie I wojny światowej zostały one zastąpione cynkowymi, a oryginalne posłużyły celom wojskowym. Dopiero podczas remontu w 2000 roku powrócono do oryginalnego stopu piszczałek prospektowych^[2].

Z farnymi organami wiążę się też legenda. Czasami pojawia się na chórze tajemnicza, starsza kobieta w czerni. Ponoć jest to duch owej anonimowej ofiarodawczyni, która złożyła na ręce księdza Ziętkiewicza tak znaczną sumę pieniędzy na budowę instrumentu. Teraz po latach wraca, doglądając swego podarunku..